Bedrijfsopvolging is geen momentopname. Je schuift niet van de ene op de andere dag aandelen door. Het vraagt voorbereiding, keuzes en een structuur die past bij je toekomst. De recente wijzigingen in BOR en DSR maken dat nog zichtbaarder. Ze leggen bloot hoe belangrijk het is dat jouw eigendom, vermogen en familieafspraken goed georganiseerd zijn.
Dit artikel geeft je een tijdloze blik op fiscale bedrijfsopvolgingsplanning. Actuele regels haak je aan, maar het draait vooral om de langere lijn: hoe zorg je dat je bedrijf overdraagbaar blijft, dat je opvolger financieel kan instappen en dat jij privé vooruit kunt.
Inhoudsopgave
Wat er speelt in fiscale bedrijfsopvolging
De BOR voorkomt directe schenk- of erfbelasting over ondernemingsvermogen. De DSR schuift box‑2‑heffing door. Beide regelingen moeten continuïteit mogelijk maken. De overheid scherpt ze regelmatig aan om te zorgen dat ze worden gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn: echte bedrijfsopvolging.
De recente lijn in wetgeving laat dat goed zien. De overheid heeft voor 2026 concrete wijzigingen doorgezet die direct ingrijpen op bedrijfsopvolging. De kern van die verandering: alleen volwaardig aandeelhouderschap telt nog mee. Daarmee verschuift de aandacht van slimme vormen naar daadwerkelijke zeggenschap.
Actueel betekent dit onder meer:
- Alleen gewone aandelen vanaf vijf procent tellen mee voor BOR en DSR.
- Preferente aandelen en participaties zonder volwaardig eigenaarschap vallen buiten de regeling.
- Herstructureren vlak voor overdracht wordt strenger beoordeeld en moet aantoonbaar bedrijfseconomisch zijn.
- Constructies die puur op voordeel zijn gericht, worden actief afgebouwd.
Deze aanpassingen maken het speelveld duidelijker én strenger. Overdracht draait voortaan meer om de feitelijke machtsverhoudingen in een bedrijf dan om technische vormen. Dat vraagt van ondernemers dat ze eerder naar hun structuur kijken en bewuste keuzes maken over eigendom en zeggenschap.
Waarom dit altijd belangrijk is voor mkb’ers
Veel familiebedrijven werken met verweven structuren. Ouders hebben preferente aandelen. Kinderen een klein belang. Medewerkers een stukje participatie. Zolang iedereen weet wie waarvoor staat, werkt dat prima. Totdat overdracht in beeld komt.
Dan grijpt de fiscale realiteit in. Een belang onder vijf procent telt niet mee. Preferente aandelen worden anders behandeld dan gewone. Bezits- en voortzettingstermijnen bepalen of een planning haalbaar is. Box‑2‑druk beïnvloedt je privéruimte.
Daarom gaat bedrijfsopvolging nooit alleen over regels. Het raakt drie lijnen tegelijk:
- De structuur van je bedrijf: wie bezit wat en waarom.
- De tijdlijn: wanneer wil je overdragen en welke termijnen spelen mee.
- Je privétoekomst: wat heb je nodig na overdracht en hoe sluit dat aan op je vermogen.
Wat je nu kunt doen
Breng je structuur helder in kaart
Begin met een visuele schets. Teken alle holdings, werkmaatschappijen en belangen uit. Zet erbij welk type aandelen er is, hoe groot elk belang is en welke rollen mensen hebben. Zo zie je waar het wringt.
Werk met scenario’s
Overdracht kent geen standaardvorm. Een opvolger binnen de familie vraagt iets anders dan verkoop aan een derde. Door drie scenario’s naast elkaar te zetten, zie je direct de verschillen in belasting, liquiditeit en positie van jou als ondernemer.
Scenario’s geven richting. Je ziet wat kan, wat niet past en wat moet worden aangepast.
Voorbeeldscenario
Stel: je hebt twee kinderen. Eén werkt mee in het bedrijf, de ander niet. Het meewerkende kind wil op termijn overnemen, maar kan de aandelen niet volledig financieren. Het niet-meewerkende kind wil wel een eerlijke compensatie.
In zo’n geval laat een scenarioanalyse snel zien:
- hoe de BOR en DSR uitwerken voor beide kinderen
- hoeveel financiering het ondernemende kind echt kan dragen
- hoe jij privé uitkomt als je een deel van de waarde uit de onderneming haalt
Zo’n concreet voorbeeld maakt duidelijk welke keuzes logisch zijn: gefaseerde overdracht, een herstructurering vooraf of juist verkoop van een deelbelang aan derden. Scenario’s geven houvast voordat je het gesprek met je familie of adviseurs ingaat.
Combineer fiscale en financiële planning
Opvolging mislukt niet door regels maar door liquiditeit. Een opvolger moet kunnen financieren. Jij moet privé verder kunnen. Box‑2‑heffing moet kunnen worden opgevangen. Daarom werkt een integraal plan met onder meer:
- waardering van het ondernemingsvermogen
- simulaties van BOR en DSR volgens de actuele regels
- financieringsopties voor de opvolger
- je netto‑inkomen na overdracht
Met deze combinatie stuur je niet op belastingvoordeel maar op haalbaarheid.
Leg afspraken vast
Veel afspraken in familiebedrijven zijn impliciet. Dat werkt jaren goed, totdat belangen uiteenlopen. Leg daarom vroegtijdig vast wat je verwacht, welke rollen je ziet voor betrokkenen en hoe het vermogen wordt verdeeld. Denk aan een familieprotocol, aandeelhoudersovereenkomst en concept‑testament.
De rol van CijferAdvies
Opvolging raakt cijfers én mensen. Daarom leggen we scenario’s naast jaarrekeningen, privévermogen naast ondernemingsdoelen en regels naast toekomstwensen. Samen met onze Associate Partner Ramon maken we een Personal Financial Plan dat verder gaat dan de overdracht zelf.
Je krijgt inzicht in wat de overdracht betekent voor je inkomen, je vermogen, je risico’s en je mogelijkheden. Zo ontstaat rust en richting. Vanuit daar kun je keuzes maken die passen bij je bedrijf én bij je leven buiten de onderneming.
