Wil jij iets belangrijks bijdragen aan de samenleving vanwege een maatschappelijk, sociaal of ideëel doel. Geen winstoogmerk, wel iets belangrijks doen? Dan is het oprichten van een stichting de juiste keuze voor jou. Een stichting is een geschikte rechtsvorm waarmee je jouw visie kunt realiseren en een positieve impact kunt hebben op de samenleving. In dit artikel ontdek je alles wat je moet weten over stichtingen.
De stichting als rechtsvorm
Bij deze rechtsvorm zijn bestuursleden niet persoonlijk aansprakelijk. Dit betekent dat je kunt werken aan je doelen, wetende dat de stichting juridisch verantwoordelijk is. Als rechtspersoon kan de stichting optreden namens zichzelf, bezittingen beheren, onroerend goed bezitten en zelfs een bankrekening openen.
Er zijn ook geen leden (zoals bij een vereniging), maar heeft een bestuur dat verantwoordelijk is voor de dagelijkse gang van zaken. In dit bestuur zit meestal een voorzitter, secretaris en penningmeester. Het is ook mogelijk dat één persoon al deze functies vervult. Bij grotere stichtingen komt vaak een raad van commissarissen of een raad van toezicht in beeld.
Het belangrijkste kenmerk van een stichting is dat het geen winstoogmerk heeft. Hoewel er financiële middelen nodig zijn om de belangrijke doelen te bereiken, mag een eventuele winst niet worden uitgekeerd aan bestuurders. Dit betekent dat alle inkomsten, zoals donaties, inbreng van oprichters, inzamelingen, erfenissen, subsidies en fondsen, uitsluitend worden gebruikt om de doelstellingen te realiseren.
Hoe richt je zo’n organisatie op?
Een stichting kan alleen worden opgericht door een notaris. De notaris stelt de oprichtingsakte op, waarin de statuten worden vastgelegd. In samenspraak met de oprichter(s) bepaalt de notaris de inhoud van deze statuten, die fungeren als het ‘reglement’. De statuten omvatten onder andere de naam, het doel, de bevoegdheden van het bestuur en de bestemming van het vermogen bij ontbinding van de stichting.
Wil je hier werk van maken, dan is het verplicht om je in te schrijven, je moet iedereen in het bestuur dan ook registreren bij het KVK Handelsregister. Controleer even of de notaris hier bij de oprichting voor zorgt. Dat is normaal wel het geval.
Bij het oprichten van een stichting is het ook nodig om de Ultimate Beneficial Owners (UBO’s) in te schrijven bij de KVK. Dit zijn de uiteindelijke belanghebbenden van de stichting, zoals personen die meer dan 25% van het vermogen van de stichting ontvangen. Een stichting kan één of meerdere UBO’s hebben. De notaris maakt gebruik van formulier 31 om de UBO’s in te schrijven in het UBO-register.
Wat zijn de kosten?
Er is geen vereist minimum startkapitaal. De notariskosten voor het oprichten van een stichting variëren doorgaans tussen de 400 en 1.000 euro, afhankelijk van de notaris en de complexiteit van de statuten. Daarnaast wordt er een eenmalig bedrag van 75 euro in rekening gebracht voor de inschrijving van de stichting in het Handelsregister.
Naast de oprichtingskosten heeft een stichting ook andere financiële verplichtingen. Hierbij kun je denken aan kosten voor het ontwerpen van een huisstijl of logo, verzekeringen, bankkosten, bestuurskosten, vergaderkosten en administratiekosten.
Als een stichting ook een onderneming heeft, is het bij een bepaalde omzet verplicht om een jaarrekening te deponeren. De benodigde gegevens die ingediend moeten worden, zijn afhankelijk van de omvang van de onderneming. Over het algemeen liggen de jaarlijkse administratiekosten voor een stichting tussen de 600 en 1.800 euro.
Aansprakelijkheid en schulden
Als rechtspersoon is een stichting verantwoordelijk voor haar schulden, terwijl de bestuurders in principe niet persoonlijk aansprakelijk zijn. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel. Bestuurders kunnen namelijk wel aansprakelijk gesteld worden in geval van wanbestuur. Daarom is het belangrijk om een bestuurswissel binnen acht dagen door te geven aan het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KVK). Wanneer voormalige bestuurders nog steeds vermeld staan in het Handelsregister, blijven zij namelijk aansprakelijk.
Tekenbevoegdheid van het bestuur
Het bestuur van de stichting heeft gezamenlijke tekenbevoegdheid. Dit betekent dat de bestuurders namens de stichting contracten kunnen ondertekenen en juridische handelingen kunnen verrichten. De specifieke regels over, van, voor wie individueel mag tekenen en wanneer er gezamenlijk getekend moet worden, worden vastgelegd in de statuten. Hierin kunnen ook eventuele voorwaarden met betrekking tot de tekenbevoegdheid worden opgenomen.
Effecten van een bestuurswijziging
Een verandering in het bestuur kan gevolgen hebben voor verschillende aspecten, zoals vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, het pensioenfonds en de bankrekening van de stichting. Raadpleeg de website van de betreffende (financiële) instelling om te achterhalen welke stappen je moet nemen bij het wijzigen van bestuursleden. Het is belangrijk om de juiste procedures te volgen om een soepele overgang en voortzetting van de stichtingsactiviteiten te waarborgen.
Schuldafhandeling en hulp bij schulden
Als rechtspersoon is de stichting verantwoordelijk voor haar schulden. In geval van ontbinding van de stichting, ben jij en je medebestuursleden in principe niet persoonlijk aansprakelijk voor deze schulden, tenzij er sprake is van wanbestuur. Als de stichting niet langer in staat is om leveranciers te betalen en openstaande schulden af te lossen, zijn er mogelijkheden om snel hulp te zoeken. Raadpleeg het stroomschema schulden om te achterhalen waar je terecht kunt voor ondersteuning bij zakelijke en/of privéschulden. Dit kan je helpen bij het vinden van de juiste oplossingen.
Belastingverplichtingen
Of de stichting verplicht is om btw in te houden en af te dragen aan de Belastingdienst hangt af van de specifieke situatie. Om te controleren of jouw stichting belastingaangifte moet doen, kun je terecht bij de Belastingdienst.
Vennootschapsbelasting
Over het algemeen heeft een stichting geen verplichting tot het betalen van vennootschapsbelasting over de behaalde winst, tenzij de stichting een onderneming exploiteert. Om als onderneming te worden beschouwd, moet aan de volgende drie voorwaarden worden voldaan:
- Er is een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid
- De stichting moet deelnemen aan het economische verkeer
- Het oogmerk van de stichting moet gericht zijn op het behalen van winst
Als er sprake is van een onderneming, kan de stichting gebruikmaken van verschillende aftrekposten voor vennootschapsbelasting, zoals diverse vormen van investeringsaftrek.
Administratieve verplichtingen
Het bijhouden van een administratie is een vereiste voor een stichting. Er geldt een bewaarplicht van 7 jaar voor de administratieve gegevens.
Dus is het belangrijk om de inkomsten en uitgaven nauwkeurig vast te leggen. De inkomsten van een stichting kunnen bestaan uit eigen activiteiten, donaties en subsidies.
De penningmeester is verantwoordelijk voor het bijhouden van de administratie. Dit omvat niet alleen het opstellen van de boekhouding, maar ook het bewaren van kassabonnen, overeenkomsten, correspondentie en digitale gegevens.
Register van uitkeringen
Vanaf 8 juli 2020 is het verplicht voor een stichting die uitkeringen doet om een apart register van uitkeringen bij te houden. In dit register moeten de namen en adressen worden opgenomen van de ontvangers van de uitkeringen, samen met de datum en het bedrag van de uitkering. Deze registratie geldt alleen voor uitkeringen die niet hoger zijn dan 25 procent van het bedrag dat in het boekjaar voor uitkering beschikbaar is.
Als een stichting een uitkering doet die hoger is dan 25 procent van het bedrag dat voor uitkering beschikbaar is in een boekjaar, moet de ontvanger van deze uitkering zich registreren in het UBO-register.
Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het nauwkeurig bijhouden van het register van uitkeringen. Dit register van uitkeringen is niet openbaar en kan alleen worden ingezien door de Belastingdienst. Maar voorkom problemen, want het niet naleven van deze verplichting kan leiden tot onbehoorlijk bestuur,. Bestuurders kunnen daarvoor aansprakelijk worden gesteld.
Werkgeverschap
Een stichting heeft de mogelijkheid om personeel in dienst te nemen. Als werkgever is de stichting verantwoordelijk voor het betalen van loonheffingen en sociale premies. Indien je voor het eerst een werknemer in dienst neemt, dien je je als werkgever te registreren bij de Belastingdienst en het aantal werkzame personen door te geven aan KVK.
Vergoeding voor bestuursleden
Binnen een stichting werken de meeste bestuurders op vrijwillige en onbetaalde basis. Er bestaat echter de mogelijkheid om bestuurders een onkostenvergoeding te geven, bijvoorbeeld voor reis- en verblijfskosten. Daarnaast kan er ook vakantiegeld worden verstrekt, wat een vergoeding per vergadering is. Het is belangrijk op te merken dat bestuursleden bij deze vergoedingen niet in loondienst zijn.
In sommige gevallen kan een bestuurder wel in loondienst zijn. Dit vereist een gezagsverhouding, een salaris en werkzaamheden die verband houden met dat salaris. In dit geval fungeert de stichting als werkgever en valt de bestuurder onder de werknemersverzekeringen. De bestuurder is dan verplicht om inkomstenbelasting over zijn salaris te betalen.
Vrijwilligersvergoeding
Als vrijwilliger kun je belastingvrij een vergoeding ontvangen. Hier zijn echter bepaalde voorwaarden aan verbonden:
- Je bent 21 jaar of ouder
- Je ontvangt een vergoeding op basis van het aantal gewerkte uren
- De vergoeding bedraagt maximaal 5 euro per uur, met een maximum van 190 euro per maand en 1.900 euro per jaar
- Deze maximumbedragen zijn de totale vergoeding voor jouw inzet
Werk je als vrijwilliger bij meerdere organisaties en ontvang je per organisatie een vergoeding die onder de maximumvergoeding blijft, maar bij elkaar opgeteld de grens overschrijdt? In dat geval dien je de ontvangen vergoedingen aan te geven in je aangifte inkomstenbelasting. Deze vergoedingen worden belast met inkomstenbelasting, tenzij de vergoedingen je daadwerkelijke kosten dekken.
Het beëindigen van een stichting
Om een stichting te beëindigen, dient het bestuur de rechtspersoon te ontbinden. Het stopzetten betekent niet direct het einde van de rechtspersoon. Pas na vereffening is de rechtspersoon daadwerkelijk beëindigd. Vereffening houdt in dat alle schulden en uitkeringen volledig zijn voldaan. Als er nog vermogen overblijft, vermelden de statuten waar dit geld naartoe gaat.
Na het beëindigen dien je de boekhouding van de stichting nog 7 jaar te bewaren. Het bestuur wijst een persoon aan die verantwoordelijk is voor deze taak, en deze persoon wordt ingeschreven in het KVK Handelsregister.
Als je stopt met je onderneming/organisatie kan dat gevolgen hebben op meerder vlakken. Denk hierbij aan vergunningen van de gemeente, financiering, verzekeringen, pensioenfond of zelfs de bankrekening van de stichting. Je moet dus rekening houden dat je op al die vlakken stappen moet ondernemen als je stopt.
Een stichting of vereniging oprichten?
Bij het overwegen van de oprichting zijn er verschillende aspecten om rekening mee te houden. Hieronder geven we een cijferbe0oordeling voor het laatste punt:
- Vereiste inspanning voor oprichting:
- Stichting: ★★★★☆ (4/5)
- Vereniging: ★★☆☆☆ (2/5)
- Aansprakelijkheid van bestuurders:
- Stichting: ★★★★☆ (4/5)
- Vereniging: ★★☆☆☆ (2/5)
- Besluitvormingsproces:
- Stichting: ★★☆☆☆ (2/5)
- Vereniging: ★★★☆☆ (3/5)
- Doelgerichtheid van de rechtsvorm:
- Stichting: ★★★★☆ (4/5)
- Vereniging: ★★★☆☆ (3/5)
- Geschiktheid voor individuele oprichting:
- Stichting: ★★★★★ (5/5)
- Vereniging: ★★☆☆☆ (2/5)
Op basis van deze beoordelingen is een stichting over het algemeen gunstiger wanneer het gaat om individuele oprichting, aansprakelijkheid van bestuurders en het behalen van ideële doelen. Een vereniging is daarentegen geschikter als er meer nadruk ligt op een democratisch besluitvormingsproces en gezamenlijke maatschappelijke activiteiten.
Houd er rekening mee dat dit advies algemeen van aard is en dat het raadzaam is om specifiek advies in te winnen bij een professional op basis van jouw specifieke situatie.
